Táboa de contidos
O punto de acceso autorizado que representa a unha persoa recóllese no campo 100 dun rexistro de autoridade MARC21. Ista forma será a empregada nos rexistros bibliográficos en campos 100, 600 ou 700. Debe servir para identificar inequivocamente a unha persoa.
O punto de acceso estará formado polo nome preferido e polas adicións obrigatorias no caso de que exista algún título ou outra designación asociada coa persoa: santo, título de realeza ou nobleza, rango relixioso, etc.
A práctica consolidada na BUSC (permitida como opción en RDA) é a de engadir, mesmo se non existe coincidencia entre dous nomes, sempre que se dispoña da información, as datas de nacemento e morte da persoa.
As datas son o primeiro criterio para desfacer homonimias, pero se as datas non están dispoñibles, cando un punto de acceso resulta idéntico a outro xa existente, deberán engadirse os seguintes datos, na orde de prioridade establecida en RDA:
En todo caso, como norma xeral, os conflitos non deben anticiparse.
Nomes que inclúen apelido
Cando o nome está formado por varios elementos, rexistrar o apelido como elemento inicial seguido de coma (,) e das outras partes do nome. Ter en conta que no caso de persoas de orixe anglosaxoa, flamenca ou escandinava o apelido é sempre a última parte do nome. Respectar os signos diacríticos e acentos prescritos para cada língua.
Álvarez Blanco, Xosé Luís
Smith, John Boulton
Se o nome consiste só nun apelido, ou é a forma pola que a persoa é coñecida, rexistrar só o apelido
Castelao
Se o nome non contén un apelido pero contén unha parte que identifica á persoa e funciona como apelido, rexistrar esa parte como o primeiro elemento, seguido de coma e do resto do nome
X, Malcolm [nado como Malcolm Little, alternativos por Little, Malcolm e Malcolm X]
Omitir os termos de honor e tratamento de calquera nome que leve apelido, a menos que o nome sexa só un apelido ou que sexa o nome dunha persoa casada que se identifica só polo nome do seu cónxuxe e un termo de tratamento
Alt, Dr.
Strauss, Johann, Frau
Stäel, Madame de
CASOS ESPECIAIS:
Santos: Cando o nome da persoa canonizada inclúe un apelido, a entrada non se fai en forma directa senón polo apelido e respectando o nome na súa lingua.
More, Thomas, Santo [alternativo por Tomás Moro]
Gonzaga, Luigi, Santo [alternativo por Luis Gonzaga]
Palabras que indican unha relación familiar: para nomes portugueses rexistrar os termos Filho, Junior, Neto, Netto ou Sobrinho como parte do apelido ($a)
Mello Sobrinho, Cláudio
Marques Junior, Milton
Para linguas diferentes ao portugués, rexistrar termos similares (Jr., Junior, Sr., Senior, fils, père...) e tamén os números que sigan ao nome de pila da persoa, en subcampo $c precedidos por unha coma (,).
Kennedy, John F., Jr
Iniciais: Considerar o uso regular ou ocasional de iniciais que precedan ao apelido como unha indicación de que esa inicial non se utiliza como parte do apelido.
Abril, Ana G. [alternativo por González Abril, Ana]
No caso de que o nome conste só de iniciais, rexistrar en forma directa
J. W. [o nome aparece no recurso como J*** W******, alternativo por W. J.]
Se o nome contén só un apelido representado por unha inicial e unha ou máis partes do nome están completas, rexistrar a inicial como primeiro elemento
G., Miryam
Apelidos compostos: considérase que un apelido é composto cando consiste en diferentes nomes separados por espazos ou algún tipo de conector: guións, preposicións e/ou conxuncións.
García Márquez, Gabriel
Cotarelo y Mori, Emilio
RDA prescribe rexistrar como o primeiro elemento a parte do apelido mediante mediante a cal a persoa prefira ser incluída nos listados aínda que raramente é coñecida esta preferencia. Rexistrar entón como primeiro elemento a parte do nome baixo o cal a persoa aparece nas fontes de referencia da súa lingua ou país de residencia ou ben, empregar o servizo da IFLA Names of Persons: National Usages for Entry in Catalogues
Fénelon, François de Salignac de La Mothe (forma das fontes de referencia francesas)
Oliveira, Anna Augusta Sampaio de [alternativo por Sampaio de Oliveira, Anna Augusta]
García-Abadillo, Casimiro [alternativo por García-Abadillo Prieto, Casimiro]
Se a persoa prefire ser coñecida só polos seus apelidos, rexistrar estes de forma directa
Espido Freire
Apelidos precedidos de partículas: para os apelidos con prefixos escritos en forma separada, se o apelido inclúe un artigo, unha preposición ou combinación de ambos, rexistrar como primeiro elemento aquela parte máis comunmente utilizada como primeiro elemento segundo o anexo F11 de RDA. Rexistrar como variantes do nome as formas que utilizan outra parte como primeiro elemento. É importante ter en conta que as regras aplicables son as referidas á lingua que utiliza a persona, non á lingua do apelido.
Salvo León, Lucía Clara di (autora de apelido italiano pero de nacionalidade arxentina que escribe en español)
Algúns exemplos:
Du Maurier, Daphne
Dos Passos, John
La Bruyère, René
Des Champs, Jean
Du Hamel, Jean Baptiste
Pero se o prefixo é a preposición "de" con ou sen artigo, rexistrar a parte do nome que segue á preposición como primeiro elemento:
Musset, Alfred de
La Fontaine, Jean de
Anglemont, Édouard d'
Zur Linde, Otto
Para outros nomes alemanes e neerlandeses con preposicións, rexistrar a parte do nome que segue ao prefixo como o primeiro elemento:
Goethe, Johann Wolfgang von
agás no caso en que a partícula sexa "ver": Ver Boven, Daisy
De Amicis, Vincenzo
D'Annunzio, Gabriele
Para nomes medievais e os primeiros modernos, consultar as fontes de referencia para determinar se un prefixo é parte dun nome. En nomes deste período, De, de’, degli, dei, e de li son raramente parte do apelido:
Alberti, Antonio degli
Santos, António Furtado dos
Las Heras, José María
As preposicións soas ou acompañadas de artigos, e as correspondentes contraccións, pospóñense:
Casas, Bartolomé de las
Bolas, Xan das
Outras partículas: se o prefixo, que de ordinario indica relación familiar, non é un artigo, nin unha preposición, nin unha combinación de ambos os dous, rexistrar o prefixo como primeiro elemento.
Mac Bee, Richard H.
Ben Harosh, Mosheh
Fitz Gerald, Gregory
Se o apelido inclúe regularmente prefixos con guión ou combinado cos apelidos, rexistrar a partícula como primeiro elemento
Ter-Horst, Joannes Hermannus [alternativo por Horst, Joannes Hermannus Ter-]
Viúvas de impresores: se o nome da muller é coñecido e aparece en fontes de referencia, empregar o nome persoal para construír o punto de acceso:
100 1# $a Gómez, Catalina
400 1# $a Alegre, Melchor, $c Viuda de
400 0# $a Viuda de Melchor Alegre
Pero se a muller é identificada únicamente como viúva do impresor, elaborar o punto de acceso como frase en orde directa.
100 0# $a Viuva de Manoel de Carvalho
Nomes que inclúen título de nobreza
Se unha persoa é máis coñecida polo seu título que polo seu apelido ou nome de nacemento, o título debe ser o elemento inicial. Rexistrar o nome do título, indicar o nome persoal en orde directa, excluíndo nomes de pila non empregados. A continuación do nome persoal indicar o rango do título na lingua en que foi conferido. Colocar comas (,) antes do nome e a parte do título que denota rango. Rexistrar como variante do nome a forma que utiliza o nome como primeiro elemento (Non rexistrar se o nome propio do título e igual ao apelido).
Abrantès, Laure Junot, duchesse d’
Sade, marquis de
Bolingbroke, Henry St. John, Viscount
Althann, Michael Friedrich, Graf von
Alba, Cayetana Stuart y Silva, Duquesa de
Pero
Becerril, Soledad e NON Salvatierra, Soledad Becerril, Marquesa de
Para membros de casas reais que xa non están identificados como parte da realeza (a casa real non é reinante porque perdeu ou renunciou ao trono), rexistrar o apelido como primeiro elemento.
Saxe-Coburg-Gotha, Simeon e non Simeón II, Rei de Bulgaria
Se non hai un apelido, rexistrar como o primeiro elemento aquela parte do nome que se usa para identificar á persoa nos recursos ou en fontes de referencia.
Nomes que non inclúen apelido nin título de nobreza
Se a persoa é identificada só por un nome, e así consta en fontes de referencia, rexistrar por ese nome
Aristóteles
Pelé
Ksado
Se o nome está asociado a un lugar, unha ocupación ou calquera outra característica en recursos asociados ou en fontes de referencia, rexistrar despois do nome e precedido por coma
Leonardo, da Vinci
Se o nome de pila está asociado a un número romano, no caso de reis e papas, asociar como parte integral do nome.
Xoán Paulo II
Filipe IV
Se o nome polo que se coñece a unha persoa da realeza inclúe o nome da casa real, dinastía, designación territorial, etc. rexistrar o nome en orden directo
Xosé Bonaparte, Rei de España
Leonor, de Aquitania, Raíña consorte de Enrique II, Rei de Inglaterra
Nomes que consisten nunha frase
Se unha persoa é comunmente identificada por unha frase ou apelativo que non contén un nome de pila, considerar esas palabras ou frase como nome preferido da persoa.
Como norma xeral rexistrar a frase en forma directa.
En caso da presenza dun artigo no encabezamento con forma de frase, hai que valorar se aparece comunmente asociado ao nome e, en consecuencia, respectalo, ou suprimilo. Non é valido pospoñelo. Daremos sempre como variante a forma non aceptada.
Un coruñés
Un ingenio de esta Corte
Se unha frase consiste nun nome de pila ou nomes precedidos de palabras diferentes a un termo de tratamento ou un título de posición ou cargo, entón considerar esta frase ou apelativo como o nome preferido da persoa
Little Richard [alternativo por Richard, Little]
Se a frase consiste nun nome precedido por un termo de tratamento, título de cargo ou posición, considerar esta frase como o nome preferido da persoa
Falsarius, Chef [alternativo por Chef, Falsarius]
Se a frase contén o nome doutra persoa, rexistrar a frase en orde directo
Pseudo Turpin [alternativo por Turpin, Pseudo]
Se unha persoa é comunmente identificada por unha frase que menciona outra obra da mesma persoa, nos recursos asociados con ela e as fontes de referencia, considerar esta frase como nome preferido da persoa.
The author of Honesty the best policy [alternativo por Honesty the best policy, The author of]
Autor de la carta Un monárquico al Sr. Martínez de la Rosa
Santos, dignidades eclesiásticas e nomes de relixión
Se o nome da persoa canonizada contén un apelido este será o primeiro elemento do punto de acceso. Rexistrar o termo "Santo" ou "Santa" como un elemento asociado á persoa:
Arnáiz, Rafael, Santo
Stein, Edith, Santa
Non engadir o termo "Santo/a" se a persoa é ademais Papa, Emperador ou Emperatriz ou Rei ou Raiña.
Gregorio I, Papa e NON Gregorio I, Papa, Santo
Fernando III, Rei de Castela e NON Fernando III, Rei de Castela, Santo
Se a persoa é coñecida polo seu nome de pila, ou polo nome de relixión, este será o seu punto de acceso. O nome irá en galego sempre que exista unha forma galega nas fontes de referencia.
Brandán, Santo e NON Brendan, Santo
[Páxina web da Enciclopedia Galega Universal, consultada 13-03-2024 (Brandán. nome dun santo irlandés do s.VI)]
Tareixa de Xesús, Santa e NON Teresa de Jesús, Santa
[Páxina web da Enciclopedia Galega Universal, consultada 14-03-2024 (Tareixa de Xesús, santa)]
Empregar como elemento adicional o lugar ou calquera outro calificativo asociado co nome polo que sexa coñecida a persoa
Caterina, de Siena, Santa
Veda, o Venerable, Santo
Se o santo é ademais un cargo eclesiástico polo que é coñecido, este figurará tamén, en galego, como adición ao nome
Anselmo, Santo, Arcebispo de Canterbury
Cirilo, Santo, Patriarca de Alexandría
Pero se nas fontes de referencia a dignidade eclesiástica non aparece normalmente asociada ao nome, non recollela na forma autorizada.
Alberte, o Magno, Santo e NON Alberte, O Magno, Santo, Bispo de Ratisbona
Agostiño, de Hipona, Santo e NON Agostiño, Santo, Bispo de Hipona
Se o nome de pila é o primeiro elemento, agregar o título en galego se aparece normalmente co nome nos recursos asociados ou nas fontes de referencia.
Agrestio, Bispo de Lugo
Aelfrico, Abade de Eynsham
Pero se o nome da persoa inclúe un apelido como punto de acceso non aplicar este criterio
Suquía Goicoechea, Ángel e NON Suquía Goicoechea, Ángel, Arcebispo de Santiago de Compostela
Rexistrar os termos relixiosos distintivos que aparecen comunmente xunto co nome propio na lingua na que foi conferido ou na lingua do país de residencia da persoa.
Anselm, Brother [inglés]
Basile, père [francés]
Non rexistrar no caso dos relixiosos cuxo punto de acceso é o apelido
Casas, Barlomé de las e NON Bartolomé de las Casas, Fray
Hai que diferenciar cando se trata dun nome de relixión, é dicir, o que adopta a persoa cando toma os hábitos, do que é o seu nome real ou polo que é coñecido nas fontes de referencia.
Os nomes de relixión van en orde directa e sen traducir:
Benito de la Cueva, Fray [nome real, Rodrigo Gutiérrez]
António das Chagas, Frei [nome real, António da Fonseca Soares]
PERO
Xoán da Cruz, Santo [nome real, Juan de Yepes Álvarez, eliximos a forma galega, segundo as fontes de referencia correspondentes, por ser Santo]
Evaristo de la Virgen del Carmen, O.C.D.
Antonio de San José, O.C.D.
Adicións obrigatorias
RDA prescribe a adición ao nome preferido de determinados elementos, segundo sexan aplicables, nesta orde:
Facer estas adicións obrigatorias antes das datas de nacemento ou de actividade da persoa.
Título de realeza e /ou nobreza: agregar o título se aparece comunmente asociado coa persoa en fontes de referencia mesmo se non é necesario para distinguir puntos de acceso que representen a persoas co mesmo nome. O título debe rexistrarse despois da forma completa do nome preferido pero antes das datas asociadas, se existen.
Carlos III, Rei de España
Napoleón I, Emperador de Francia
María de la Paz, Infanta de España
Letizia, Raíña consorte de Filipe VI, Rei de España
Chateaubriand, François-René, vicomte de
Fernando de Aragón, duque de Calabria
Título de rango relixioso: agregar o título "Papa" ou "Antipapa" despois do nome preferido
Alexandre V, Antipapa
agregar a dignidade eclesiástica para bispos, etc. e outros apelativos relixiosos se o elemento de entrada é o nome de pila ou cando o título aparece comunmente asociado coa persoa en fontes de referencia.
Idacio, Bispo de Chaves
pero
Rouco Varela, Antonio María (os cargos de cardeal e arcebispo non se rexistran no punto de acceso)
Para persoas canonizadas agregar o termo "Santo/a" agás nos casos en que o punto de acceso represente a un papa, emperador, emperatriz, rei ou raíña. Agregar o termo despois da forma completa do nome e antes do título de nobreza ou o rango relixioso segundo sexa aplicable
Martiño, Santo, Bispo de Tours
pero
Luís IX, Rei de Francia e NON Luís IX, Santo, Rei de Francia
Datas de nacemento e/ou falecemento: aínda que para RDA non é un elemento obrigatorio do punto de acceso, a BUSC considera importante a adición desta información e daremos as datas de nacemento e/ou falecemento sempre que a información estea dispoñible, independentemente de se existe homonimia ou non.
Pérez, Manuel, 1876-1913
Pérez, Manuel, 1675-
Pérez, Manuel, -1897
Pérez, Manuel, 1936 maio 3-
Dumas, Alexandre, 1802-1870
Dumas, Alexandre, 1824-1895
Cando existe homonimia, o período de actividade dunha persoa (en lugar das datas de nacemento e morte) tamén é válido
Sobrino, Francisco, activo 1703-1734
Sobrino, Francisco, -1881
Adicións en caso de homonimias:
O primeiro criterio para desfacer homonimias segue a ser o emprego das datas de nacemento e/ou morte, ou período de actividade dunha persoa, pero se non se coñece esa información pódense facer as seguintes adicións:
Rodríguez, Manuel (Rodríguez Sánchez)
Rodríguez, Manuel (Rodríguez González)
Álvarez, Francisco (Pintor)
Álvarez, Francisco (Avogado)
Pérez, María José (Bióloga)
Pérez, María José (Lingüista)
Engadir información deste tipo tamén cando o nome preferido non transmite a idea de persoa
50 Cent (Músico)
Unha das principais xustificacións do traballo de autoridades é a de facilitar a recuperación da documentación relacionada por calquera das formas polas que unha persoa pode ser coñecida. Polo tanto, unha vez seleccionada a forma autorizada, o rexistro de autoridade debe recoller, como variantes, as formas non escollidas. (RDA 9.2.3.10)
Faranse, en campos 400, entradas alternativas de:
400 1# $a Sklodowska, Marja, $d 1867-1934 alternativo de 100 1# $a Curie, Marie, $d 1867-1934
400 1# $a Reyes Basoalto, Nefatlí, $d 1904-1973 alternativo de 100 1# $a Neruda, Pablo, $d 1904-1973
400 1# $a Gómez, Alonso, $c Viúva de, $d activa 1584-1595 alternativo de 100 1# $a Ruiz, María, $d activa 1584-1595
400 1# $a Afonso $b X, $c o Sabio, $d 1221-1284 alternativo de 100 0# $a Afonso $b X, $c Rei de Castela, $d 1221-1284
400 1# $a Caballero Villar, José María de, $d 1833- alternativo de 100 1# $a Caballero y Villar, José María de, $d 1833-
400 1# $a Cela Trulock, Camilo José, $d 1916-2002 alternativo de 100 1# $a Cela, Camilo José, $d 1916-2002
400 1# $a Urbina, Julio Jorge, $d 1966- alternativo de 100 1# $a Jorge Urbina, Julio, $d 1966-
Atención: Todas as formas alternativas deben incluír as datas contidas no subcampo $d se están presentes no punto de acceso autorizado.
