Ir ao contido principal

Exposición 8 mulleres galegas que moveron os marcos

María Josefa Wonenburger Planells (Oleiros, 1927-A Coruña, 2014)

María Josefa Wonenburger Planells María Josefa Wonenburger Planells naceu no seo dunha familia que lle deu unha educación pouco habitual para a época. Acadou a licenciatura en Matemáticas na Universidade Central (actualmente Universidade Complutense), para doutorarse en Yale cunha bolsa Fullbright, da que foi unha das primeiras beneficiarias. A súa tese sobre teorí­a de grupos foi dirixida polo prestixioso alxebrista Nathan Jacobson. Debido ás dificultades para desenvolver a súa actividade académica en España, Wonenburger exercerá a docencia na Universidade de Toronto (Canadá), en Buffalo e Indiana. Será na universidade canadense onde dirixa a tese de Robert Moody, quen máis tarde sería un dos creadores da teoría de álxebra de Kac-Moody, con gran repercusión noutros campos das Matemáticas e da Física. Durante a súa estancia no estranxeiro, publicou artigos de investigación nas máis prestixiosas revistas de Matemáticas, sobre todo no campo da Álxebra, en concreto na Teoría de Grupos e na Teoría de Álxebras de Lie. Na actualidade, o premio que leva o seu nome recoñece o labor de destacadas mulleres que dedican a súa vida profesional a algún campo específico da ciencia ou da tecnoloxía. A última galardoada foi a catedrática de Fundamentos de Análise Económica da USC, María Loureiro. 

Referencias

Escolma bibliográfica de María Wonenburger

  • Wonenburger Planells, María J. "Aplicación de un pequeno teorema". Gamma, núm. 4, 2004, p. 35
  • Wonenburger Planells, María J. "Sobre a ecuación pitagórica x2 + y2 = z2". Gamma, núm. 7, 2007, pp. 31-35

​​​​​​Escolma bibliográfica sobre María Wonenburger:

  • Blanco Rivas, Isabel. "María Josefa Wonenburger: matemática, 1º muller española en recibir unha beca Fullbright". Galegas na ciencia. Belagua, 2021. p. 32 
  • Borrajo Borrajo, Genara. "María Wonenburger Planells: insigne galega en tierras de América". Revista galega do ensino, núm. 57, 2009, pp. 8-15
  • Souto Salorio, María José, e Ana Dorotea Tarrío Tobar. María Wonenburger: unha científica adiantada ao seu tempo: unidade didáctica. Dirección Xeral de Igualdade, 2015
  • Souto Salorio, María José; e Ana Dorotea Tarrío Tobar. "María Josefa Wonenburger Planells: a matemática que creou unha escola internacional de álxebra". Álbum da ciencia: 30 nomes e as súas achegas, coordinado por Francisco Díaz-Fierros Viqueira, Consello da Cultura Galega, 2018, pp 128-131 
  • Pujales Martínez, Xosé Enrique. "María Wonenburger ou a paixón pola investigación matemática". Gamma, núm. 7, 2007, pp. 107-109
  • Ríos Fachal, Matilde. "María Josefa Wonenburger Planells (1927-)". As mulleres nas matemáticas, Bahía, 2008, pp 105-17 
  • Vence, Maite et al. "María Wonenburger: a riseira "nai matemática" dos meirandes alxebristas. Estrelas galegas da ciencia : unha historia de persoeiros e de achados asombrosos. Hércules, 2023, pp. 83-91 

Outros recursos:

  • Entrevista a María Josefa Wonenburger. Programa Efervesciencia da Radio Galega, aloxado polo Consello da Cultura Galega, 16 outubro 2009.  [Programa de radio]