Ir ao contido principal

Citar en estilo Harvard

Guía descritiva das recomendacións para a elaboración de citas e referencias bibliográficas en estilo Harvard

Exemplos máis comúns

LIBRO IMPRESO
Esquema - Libro - 1 autor/a
Apelido(s), I. (ano) Título. Lugar: Editorial
  • Biggs, G. (2000) Gender and Scientific Discovery. 2ª ed. London: Routledge.
  • Dagorne, F. G. (2003) French cultural developments: a feminist perspective. London: Macmillan.
Esquema - Libro - 2 autores/as
Apelido(s), I. y Apelido, I. (ano) Título. Lugar: Editorial
  • Shalloway, A. y Trott, J. (2001) Desing patterns explained: a new perspective on object-oriented desing. London: Addison Wesley.
  • Ong, E., Chan, W., y Peters, J. (2004) Advances in Engineering. 2ª ed. London: Routledge

 

Exemplo 1 autor/a:

CITA (válidas para calquera tipoloxía documental):

  • Directa: (Sánchez Huete, 2019)
  • Indirecta: Sánchez Huete (2019)
  • Directa: Un estudio del tiempo de reacción (Rogers, 1994) indica que se reduce considerablemente.
  • Directa: Esto es claro cuando miramos al estado teológico comteano entendido como una investigación sobre “la naturaleza íntima de los seres, hacia sus causas primeras y finales” (Comte, 1981: 35-37).  [Cita textual entre comiñas indicando as páxinas]
  • Directa: Las plataformas de crowfunding de inversión pueden presentar riesgos con los fondos ilícitos (European Securities and Markets Authority, 2015). [Autoría corporativa]

REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA:  

  • Sánchez Huete, M.A. (2019) Tributación, fraude y blanqueo de capitales: entre la prevención y la represión. Madrid: Marcial Pons.
  • Boatright, J. (2006) Ethics and the conduct of business. 5ª ed. New Jersey: Pearson Prentice Hall. 
  • Ministerio de Agricultura, Ganadería y Pesca (2015) Informe de consumo de carme. Madrid: MAPAMA.

Exemplo 2 autores/as ou máis de 3:

CITA:

  • Directa: (Molina y Acevedo, 2009) 
  • Indirecta: Smith y Jones (2008) demuestran la influencia de ese tipo de publicidad en los consumidores. 
  • Directa: (Bourdieu, 2001; Harvey, 2013) [Varias obras de diferentes autores/as]
  • Directa: Segura Dimaría (2014) y Feito García (2008) critican la idea de que... [Varios/as autores/as que non publican xuntos]
  • Indirecta: Algunos autores (Segura Dimaría, 2014; Feito García, 2008) han criticado la idea de que... [Varios/as autores/as que non publican xuntos/as]
  • Directa: (Caballero Fernández, et al., 2000)
  • Indirecta: Caballero Fernández, et al. (2000)

REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA

  • Porta Casanellas, J. y López-Acevedo Reguerín, M. (2005) Agenda de campo de suelos : información de suelos para la agricultura y el medio ambiente. Madrid: Mundi-Prensa. [2 autores/as]
  • Mankiw, N.G. y Taylor, M.P. (2017) Economics4ª ed. Andover: Cengage Learning.  [2 autores/as] 
  • Ong, E., Chan, W., y Peters, J. (2004) Advances in Engineering. 2ª ed. London: Routledge.  [3 autores/as]
  • Caballero Fernández, R.E., et al. (2000) Matemáticas aplicadas a la economía y a la empresa: 434 ejercicios resueltos y comentados. Madrid: Pirámide. [máis de 3 autores/as]

 

LIBRO EN LIÑA (EBOOK)

As referencias dos documentos en liña seguen basicamente os mesmos esquemas que os documentos impresos, aínda que a maiores hai que indicar a URL completa do recurso ou DOI e a data de acceso á web. Algunhas editoriais e bases de datos, como por exemplo Science Direct, substitúen a URL polo DOI, identificador de obxeto dixital.

Cando a versión electrónica é igual á versión impresa non é necesario indicar a URL nin a data de acceso, pero no caso de que ese libro só estea dispoñible en formato electrónico debemos indicar a URL completa do recurso e a data de acceso ao mesmo. Sempre que sexa posible achegaremos o enlace á URL permanente.

Esquema - LIBRO ELECTRÓNICO
Apelido/s persoa/s autora/s, Inicial (Ano) Título en cursiva. Edición. Lugar de edición: editorial. Dispoñible en: dirección web [Consultado: dd-mm-aaaa]

Exemplo:

CITA

  • Directa: (Fournier, 2019)
  • Indirecta: Fournier (2019)
  • Directa: (Lisker, et al., 2013) [Máis de 3 autores/as]
  • Indirecta: Lisker, et al. (2013) [Máis de 3 autores/as]

REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA

  • Fournier, C. (2019) 97 things every engineering manager should know. Beijing: O'Really. Dispoñible en: https://learning.oreilly.com/library/view/97-things-every/9781492050896/ [Consultado 01-07-2024].
  • Villamarín Cid, J. A. (2010) Bioquímica da lactación. Dispoñible en: https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/33937 [Consultado 01-07-2024]
  • Papich, M.G. (2016). Saunders Handbook of Veterinary Drugs: small and large animal. Amsterdam: Elsevier. Dispoñible en: https://www-sciencedirect-com.ezbusc.usc.gal/book/9780323244855/saunders-handbook-of-veterinary-drugs [Consultado 01-07-2024]
  • Lisker, R. et al. (2013) Introducción a la genética humana. 3ª edición. México: El Manual Moderno. Dispoñible en: https://elibro-net.ezbusc.usc.gal/es/lc/busc/titulos/39709 [Consultado 01-07-2024].   [Máis de 3 autores]

 

Esquema - CAPÍTULO LIBRO IMPRESO
Apelido(s) autor/a capítulo, Inicial (ano publicación libro) "Título capítulo entre comiñas". En: Apellido, Inicial (ed., coord…), Título del libro en cursiva, Edición en caso de non ser a primeira, Lugar: Editorial, páx. inicial - páx final.

Exemplos:

  • Brancadoro, L. y Campostrini, F. (2003) “Técnicas de gestión de la cubierta vegetal”En: Balsari, P. y Scienza, A. (eds.), Formas de cultivo de la vid y modalidades de distribución de los productos fitosanitarios, Madrid: Mundi-Prensa, pp. 119-139.
  • Myro, R. (2019) "Crecimiento económico y cambio estructural". En: García Delgado, J.S. y Myro, R. Dir., Lecciones de economía española. 14ª ed., Cizur menor, Navarra: Civitas, pp. 43-65.
  • Aggarwal, B. (2005) "Has the British Bird Population Declined?". En: Adams (ed.), G.A Guide to Contemporary Ornithology, London: Palgrave, pp. 66-99.
  • Schutz, A. (1976) "Problemas de la sociología interpretativa". En: Ryan, A. (comp.), La filosofía de la explicación social, Madrid: Fondo de Cultura Económica, pp. 79-88.
Esquema - CAPÍTULO LIBRO ELECTRÓNICO
Apelido(s) autor/a capítulo, Inicial (ano publicación libro) "Título capítulo entre comiñas". En: Apellido, Inicial (ed., coord…), Título del libro en cursiva, Edición en caso de non ser a primeira, Lugar: Editorial, páx. inicial - páx final. Dispoñible en: dirección electrónica [Consultado: dd-mm-aaaa]

Exemplos: 

Biddle, J.E. (2012) "Air conditioning, migration, and climate-related wage and rent differential". En: Hannes, C., and Wolcott, A. (eds.) Research in Economíc History. Bingley, UK: Emerald, pp. 1-43. Dispoñible en: https://ebookcentral--proquest--com.uma.debiblio.com/lib/bibliotecauma-ebooks/reader.action?docID=862266&query=economic [Consultado: 23-01-2020].

Esquema - ARTIGO DE REVISTA IMPRESA
Apelido(s), Inicial (ano) "Título artigo entre comiñas", Título revista, Volume (número), páx. inicial-final.
  • Padda, J. (2003) "Creative Writing in Coventry", Journal of Writing Studies, 3 (2), pp. 44-59. 
  • Wolitzky, A. (2018) "Learning from Others' Outcomes", American Economic Review, 108(10), pp. 2763-2801.
  • Izquierdo Martín, A. J. (2010) "El deporte de la felicidad extrema. Una sociología de las políticas de crecimiento endógeno", Cuadernos de Relaciones Laborales, 28 (2), pp. 209-232. 

Esquema - ARTIGO DE REVISTA ELECTRÓNICA

Apelido(s), Inicial (ano) "Título artigo entre comiñas", Título revista electrónica, Volume (número), páx. inicial-final coa abreviatura pp. Dispoñible en: URL [Consultado día-mes-ano)

No caso de que a revista teña DOI introducimos o DOI no lugar da URL e non é necesario a data de consulta.

Apelido(s), inicial (año) “Título do artígo”. Titulo da revista en cursiva, Volumen (número), páx. inicial-final ca abreviatura pp. DOI:10.xxxxxxxxxxxxxxxxxx

  • Ricart, A. (2013) “Calidad, almacenamiento y problemas más frecuentes en la postcosecha de patata”, Agrícola vergel: Fruticultura, horticultura, floricultura, 32(362), pp. 30-31. Disponible en: https://dialnet.unirioja.es/servlet/extart?codigo=4169615 (Consultado 25 junio 2016).
  • Moral-Moral, M. y Fernández-Alles, M.T. (2019) "Percepciones del residente local sobre el turismo industrial como una modalidad de desarrollo sostenible", Revista de Estudios Regionales, 114, pp.45-69. Disponible en: http://www.revistaestudiosregionales.com/documentos/articulos/pdf-articulo-2561.pdf [Consultado 27-01-2020]
  • Klopfleisch, R. (2013) “Personalized medicine in veterinary oncology: Minimal residual disease and circulating tumour cells in dogs”. Veterinary Journal,195(3), pp. 263-264. DOI: 10.1016/j.tvjl.2012.10.001
Esquema - RELATORIO DUNHA CONFERENCIA
Apelido(s) autor/a, I. (ano) "Título relatorio entre comiñas". En: Apelido persoa editora conferencia, I. (ed.) Título Actas conferencia, Título conferencia. Lugar de celebración, datas. Lugar editorial: Editorial, páx. inicial-final. 
  • Shah, A. (1992) Neuro-rehabilitation Services in the Midlands. En: Wood, P. (ed.) Proceedings of the Coventry Conference on Local Psychology Provision, Practical Psychology: How to Improve. Coventry University, 7-9  marzo 1990. Londres: Prentice Hall, pp. 8-20.
  • Pastrana Santamarta, P. y Moreno Collado, A. M. (2003) ”Ubicación de plantas de biomasa para producir electricidad mediante sistemas de información geográfica (GIS)”. En: Agüera, J., Gil, J. y López, F.J. (eds.) 2º Congreso Nacional de Agroingeniería. Córdoba, 24-27 setembro 2003. Sevilla: Dirección General de Producción Agraria, pp. 25-26. 
  • Vázquez Casielles, R. (2000) "Estrategia de marketing de relaciones para el desarrollo de la oferta y distribución de productos turísticos", 2º Congreso Universidad y Empresa. Benicásim (Valencia), 21-23 abril 1999. Valencia: Tirant lo Blanch, pp.19-65.

Se as Actas están publicadas como monografías, a referencia realízase como un libro, pero ademais do título, hai que indicar o lugar e as datas de celebración como subtítulo.  

  • España. Secretaría General de Pesca Marítima (2001) Actas de las I jornadas internacionales sobre reservas marinas : Murcia 24 al 26 de marzo de 1999. Madrid: Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.
Esquema - Teses
Apelido(s), I. (ano) Título. Tese de doutoramento inédita. Lugar: Universidade. 
  • Jones, M. (2000) An Evaluation of Learning Through Writing. Tese de doutoramento inédita. Coventry: Coventry University. 
  • Benítez Ronchel, J.J.. (1986) El funcionamiento del mercado de trabajo: la segmentación como base teórica para el diseño de una política laboral. Tese de doutoramento inédita. Universidad de Málaga.
  • Fernández Abascal, I. (2016) Análisis comparativo de los efectos de la revegetación en brezales quemados de la provincia de León. Tese de doutoramento inédita. Universidad de León 

O formato Harvard e a norma ISO 690 non inclúen unha forma de citar ou referenciar documentos xurídicos, polo tanto aquí danse unhas recomendacións para a redacción de citas e referencias desta tipoloxía documental, de modo que cando teñamos que incluír este tipo de documentos se faga de forma uniforme.

A primera vez que se cite a lexislación e a xurisprudencia, convén dar a referencia completa (sen a mención do boletín oficial) e a continuación, entre paréntese a expresión “en diante” coa cita abreviada da norma ou sentencia. A referencia completa pode darse no texto ou en nota ao pé de páxina. 

Cando no traballo se empregan diferentes documentos xurídicos é conveniente diferenciar na bibliografía final un apartado para a Lexislación e outro para a Xurisprudencia.

Esquema - recomendación lexislación
Referencia bibliográfica
Lugar. Rango normativo núm./ano, data, título da norma. Título da publicación, data da publicación, número, páxina(s).
Cita no texto
Parte da norma que se analiza, Rango normativo abreviado, data.

Exemplos:

CITA

  • Art. 32, Ley 1/1994 de 11 de enero

REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA

  • Andalucía (1994) "Ley 1/1994, de 11 de enero, de Ordenación del Territorio de la Comunidad Autónoma de Andalucía", Boletín Oficial de la Junta de Andalucía, 22 de enero de 1994(8), páx. 425-430.

MÁIS EXEMPLOS DE REFERENCIAS

  • Comisión Europea (2017) “Reglamento (UE) 2017/128 de la Comisión, de 20 de enero de 2017, por el que se modifica el reglamento (CE) nº 338/97 del Consejo, relativo a la protección de especies de la fauna y flora silvestres mediante el control de su comercio”, Diario Oficial de la Unión Europea, Serie l, 26 de enero de 2017, (21), páx. 1-98.
  • Castilla y León (1998) “Ley 10/1998, de 5 de diciembre, de Ordenación del Territorio”, Boletín Oficial de Castilla y León, 10 de diciembre de 1998 (77), páx.  75-88.
  • España (2010) “Orden ITC/3353/2010, de 28 de diciembre, por la que se establecen los peajes de acceso a partir de 1 de enero de 2011 y las tarifas y primas de las instalaciones del régimen especial”, Boletín Oficial del Estado, 29 de diciembre de 2010 (316), páx.  108082-108107.

 

Outros exemplos

Esquema - páxina web

Autor/a da páxina (persoa ou organización) (data do copyright ou da última actualización, si se descoñece, poñer n.d.). Título da páxina web [en liña]. Dispoñible en: dirección web [Consultada: dd-mm-aaaa]

Exemplo:

  • Biblioteca Nacional de España (2019). Biblioteca Nacional de España [en liña]. Dispoñible en: [Consultada: 13-07-2020]

Cita no texto:

  • (Biblioteca Nacional de España, 2019)

BLOG - Post

Referencia bibliográfica

Esquema - post blogs

Apelido, I. (ano) Título do blog.: Título da entrada do post do blog [en liña]. Dispoñible en: dirección web [Consultado: dd-mm-aaaa].

Exemplo:

  • Anglada, L. (2015). Bdig (Biblioteques digitals i cooperación): ¿Quién paga la cena? El OA y el pecado de Adán de la comunicación científica [en liña]. Dispoñible en: http://bdig.blogspot.com/2015/03/quien-paga-la-cena-el-oa-y-el-pecado-de.html [Consultado: 13-05-2024].

Cita no texto:

  • (Anglada, 2015)

X

Referencia bibliográfica

Esquema - X post
Usuario/a (ano). O tuit íntegro [X]. Dispoñible en: dirección electrónica [Consultado: dd-mm-aaaa]

Exemplo:

  • The Guardian, 2012. Homeless teenager forced to live in tent after councils neglect his needs [X]. Dispoñible en: https://x.com/guardian/status/232976814790807552 [Consultado: 13-07-2020].

Cita no texto:

  • (The Guardian, 2012)

VIDEO YOUTUBE / VIMEO

Referencia bibliográfica

Esquema - video youtube
Autor/a da páxina (persoa ou organización) (ano) Título do vídeo [Vídeo en liña]. Dispoñible en: http://www.youtube.com/URLespecífica [Consultado: dd-mm-aaaa]

Exemplo:

  • Biblioteca Universitaria de Santiago de Compostela (2023) Videotitorial Iacobus: Traballar cos resultados [Vídeo en liña]. Dispoñible en: https://www.youtube.com/watch?v=VoiCfUjchos [Consultado: 18-07-2024]

Cita no texto:

  • (Biblioteca Universitaria de Santiago de Compostela, 2023)

PODCAST

Referencia bibliográfica

Esquema - podcast
Apelido, I. (ano) Título do episodio [Audio en podcast]. Título. Data. Dispoñible en:  [Consultado:dd-mm-aaaa]

Exemplo:

  • García, L. (2011) Ajedrez y Alzheimer. En: Fernández, P. (presentadora). Radio Nacional: No es un día cualquiera. [Audio en podcast]. 3 de xullo de 2011. Dispoñible en: https://www.rtve.es/play/audios/no-es-un-dia-cualquiera/ [Consultado 17-07-2024].

Cita no texto:

  • (García, 2011)

As ferramentas de IA xenerativa son cada vez máis usadas no contexto académico e investigador. O Comité de Ética nas Publicacións (COPE, siglas en inglés de Committee on Publication Ethics), organismo centrado en promover prácticas éticas nas publicacións científicas, difundiu as seguintes consideracións a ter en conta: 

  • As ferramentas de IA non poden constar como autoras dun artigo. Non poden asumir a responsabilidade do traballo, nin declarar a existencia de conflitos de interese ou xestionar acordos de dereitos de autor e licencias.   
  • As/os autoras/es que utilicen ferramentas de IA na redacción dun manuscrito, a produción de imaxes ou elementos gráficos, ou na recompilación e análise de datos, deben actuar con transparencia e reflectilo na sección de “Materiais e métodos” ou similar. Indicarase a ferramenta escollida e como se empregou.
  • As/os autoras/es son completamente responsables do contido do manuscrito, incluso das partes producidas por unha ferramenta de IA, incluíndo calquera inexactitude, falsidade ou incumprimento ético na publicación. 

Para citar as ferramentas IA nos estilos nos que non publicaron recomendacións ao respecto, como ocorre co estilo Harvard, poderíase seguir a mesma lóxica que na citación dun software. En caso de ser necesario, pódese incluír un anexo coa copia da interacción coa ferramenta IA. 

Referencia bibliográfica

Esquema - IA

Autoría (ano) Ferramenta IA (versión). [Formato]. URL [Consultado: dd-mm-aaaa]. Título do Prompt. 

* Versión: omitir se descoñecida
* Formato: pode utilizarse [Modelo de linguaxe a gran escala] ou [Large language model]

 

Exemplo:

  • Clarivate (2025) Asistente de investigación Primo. [Modelo de linguaxe a gran escala]. https://cisug-usc-psb.primo.exlibrisgroup.com/ [Consultado: 04-07-2025]. Xenocidio, crime de guerra e crime de lesa humanidade.

 

Cita directa 
O Asistente de investigación Primo (2025) xerou unha resposta…
 

Cita indirecta 
A resposta proposta (Asistente de investigación Primo, 2025), indicaba...

 

Prompt nun anexo
Clarivate (2025) Asistente de investigación Primo (GPT 3.5). [Modelo de linguaxe a gran escala]. https://cisug-usc-psb.primo.exlibrisgroup.com/ [Consultada: 04-07-2025]. Consulte o anexo para ver o prompt utilizado e o texto xerado. 

 

No caso de non utilizala, tamén se pode incorporar unha mención expresa neste sentido:

Durante a preparación deste traballo non se empregaron tecnoloxías de IA xenerativa nin tecnoloxías asistidas por IA.

 

No apartado ExerCITA! desta guía, e nas guías dos estilos de citación da BUSC, a toparás as recomendacións sobre como citar a IA en cada estilo.